Jan Ligthart als Merijntje Gijzen in de TV-serie
1936
Merijntje op het witte doek.
Het A.M. de Jong-museum is er, met hulp van het Nederlands Filmmuseum, in geslaagd om de Merijntje-film uit 1936 in de collectie op te nemen. Deze unieke Nederlandse film kan worden vertoond aan de museumgasten. In de film ziet u de auteur A.M. de Jong ook als acteur aan het werk.
Een ontroerende film naar het boek van A.M. de Jong met het jongetje Marcel Krols in een voortreffelijke hoofdrol. Verder zijn ondermeer te zien Piet Bron, Mimi Boesnach, A.M. de Jong, Jeanne Verstraete en een toen nog zeer jonge Kees Brusse. Kees Brusse speelt als elfjarige zijn eerste rol als Arjaan, de oudere broer van Merijntje.
Het leven op het Brabantse platteland is armoedig en de druk van de Rooms Katholieke Kerk was in die tijd groter dan ooit. In dit landschap maken we kennis met Merijntje Gijzen, die ‘mispels bogerde’ bij de pastoor en wiens grote vriend, de stroper De Kruik, na een moord uit jaloezie in de gevangenis belandt door het onbewuste verraad van Merijntje. Zijn vriend de pastoor is al gestorven en zijn kleine vriendin Nelleke wijst hem af. Vereenzaamd zoekt hij De Kruik in de gevangenis in Breda op.
De film “Merijntje Gijzen’s Jeugd” (1936) kan je (gratis) bekijken op de website van filmmuseum Eye.
Het filmverbod van de bezetter (1942)
De lovende woorden van de Filmkeuringscommissie in 1936 ten spijt, is de film Merijntje Gijzens Jeugd zes jaar later een heel ander lot beschoren. Op 26 november 1942 schrijft Der Reichskommissar für die besetzten niederländischen Gebiete dat de film vanwege de ‘negatieve en criminele tendensen’ die erin tot uitdrukking worden gebracht door de Sicherheitsdienst in beslag is genomen. Op dat moment is de regisseur Kurt Gerron zelf al door de Duitsers geïnterneerd. Hij wordt in november 1944 in de gaskamers omgebracht.
Boekentip
Over de regisseur van de Merijntje-film is een indrukwekkend boek verschenen:
Charles Lewinsky, Terugkeer ongewenst,
Uitgeverij Signatuur, Utrecht, 2012.
Een meeslepend boek over de strijd van Kurt Gerron, de vooraanstaande acteur, zanger en regisseur die vluchtte uit Nazi-Duitsland en jaren later door de Duitsers gedwongen werd als filmmaker een propagandafilm te maken. Na het voltooien van die bittere opdracht werd hij vergast.
1974
Merijntje op TV
In 1974 zond de VARA een TV-serie uit over het leven van Merijntje Gijzen. De dramaserie was een kijkcijferkanon. Hieronder zie je enkele beelden uit de serie:
A.M. de Jongmuseum 